Jacob Jessurun de Mesquita

Samuel Jessurun de Mesquita werd geboren aan de Nieuwe Prinsengracht in Amsterdam. Het huis bevond zich in een stadsdeel waar veel Portugees-Joodse families zich aaneen hadden gesloten tot een hechte gemeenschap. De vader van Samuel was leraar klassieke talen en Hebreeuws. Op de lagere school gaf Samuel al blijk van een uitgesproken tekenaanleg. Hij ging in opleiding als leerling op een architectenbureau en legde hiermee de basis voor zijn latere ontwikkeling. Hij gaf les aan de Kunstnijverheidsschool. Eén van zijn leerlingen M.C. Escher, werd in zijn vroege werk heel erg door Mesquita beïnvloed. 'Zijn werk: Mesquita experimenteerde met de mogelijkheden van diverse technieken. Hij schilderde, maakte krastekeningen, etsen en houtsneden. Hij leerde de mogelijkheden van de batiktechniek en het bedrukken van stoffen met houtblokken. Sensitivistische tekeningen, bizarre, vaak karikatuur-achtige voorstellingen bleef hij zijn leven lang maken. Mesquita was niet bang gebaande wegen te verlaten en te spelen met de technische mogelijkheden. Door zijn manier van werken, door de kracht die ervan uitstraalt, neemt hij een aparte plaats in de kunst van voor de Tweede Wereldoorlog.Na 1940: Na het uitbreken van de oorlog bleef Samuel Jessurun de Mesquita tekenen. Hij deed dit op de meest uiteenlopende stukken papier, achterkanten van oude ornament tekeningen, stukjes karton, schriftblaadjes, en in kleine schetsboekjes, die hij van zijn vrouw kreeg. De laatste gedateerde tekening die wij kennen, is van 26 januari 1944. In de nacht van 31 januari 1944 werden Mesquita, zijn vrouw en hun zoon Jaap weggevoerd. De overlijdensaktes vermelden voor hem en zijn vrouw ca. 11 februari te Auschwitz. Hun zoon Jaap overleed in Theresienstadt op 30 maart 1944.Nadat Mesquita en zijn gezin waren weggevoerd, heeft een aantal mensen, Duitsers en hun aanhangers, maar ook vrienden van de familie, de gelegenheid het huis te bezoeken. Escher schreef: "Ik vond de voordeur open. In het atelier waren meerdere vensterruiten gebroken. Het grafische werk lag over de vloer verspreid. In vijf minuten raapte ik zoveel bij elkaar als ik kon torsen. De volgende dag keerde ik terug om te trachten nog meer te redden, maar het was te laat: voor de deur stond een verhuiswagen; de woning werd op last van de Duitsers leeggehaald”. Vóór Escher hadden anderen al prenten en tekeningen uit het atelier gered. Mesquita’s zoon had met vrienden afgesproken dat zij zouden proberen om, in het geval er iets zou gebeuren, te redden wat er te redden viel. Dat hebben zij gedaan, maar waarschijnlijk wisten zij dat niet van elkaar.Delen van de collectie zijn terechtgekomen in het Haags Gemeentemuseum, het Joods Historisch Museum en Museum Boymans-van Beuningen maar ook bij particulieren. Sluiten