Cornelis Kleinjan

Nee, na de oorlog werd er niet veel meer over Cornelis (Cor) Kleinjan gepraat. Moeder Kleinjan verbeet haar verdriet, al was ze de rest van haar leven anti-Duits. Die rotmoffen hadden haar jongen afgenomen. Als ze later op een terrasje wat zat te drinken en ze hoorde Duits in haar buurt, dan maakte ze snel dat ze weg kwam. Ze wilde niets met Duitsers te maken hebben, de taal niet meer horen. Veel later kreeg een neef van Cor belangstelling voor wat er met hem gebeurd was. Hij wist niet beter dan dat oom Cor in de oorlog in Chaam (Noord Brabant) was omgekomen en daar nog begraven lag. Hij ontdekte dat oom Cor niet meer daar, maar op het Ereveld Loenen was begraven. En hij ontmoette mevrouw De Bruyn-Oomen, de inmiddels hoogbejaarde dochter van Piet en Adriana Oomen. Zij wist meer over Cor te vertellen.

Cor Kleinjan was de middelste van drie broers, geboren in 1921. Een gewoon gezin. Vader was conciërge bij Copra, een aan het Haringvliet gevestigd bedrijf. Het gezin woonde bij het kantoor van dat bedrijf. Dat was in Rotterdam best een beetje stand. Het kan niet anders dan dat de meidagen van 1940 er bij de familie Kleinjan fors hebben ingehakt. Het bombardement maakte van Rotterdam een geknakte, maar niet gebroken stad. Duitsgezindheid lag daar niet voor de hand, ook bij Cor niet. Op een gegeven moment nam hij de vlucht naar Chaam. De een vertelt dat hij een radio zou hebben verduisterd, de andere dat hij onderdook om aan de Arbeitseinsatz te ontsnappen. Wat ook de reden was, Cor werd de twaalfde onderduiker op de boerderij van Piet en Adriana Oomen in het buurtschap Snijders ten noorden van Chaam. Hij was daar naar toe gereisd in gezelschap van een vrouw, waarschijnlijk omdat je beter als stelletje kon reizen dan als man alleen. Er wordt ook verteld dat hij later samen met haar verzetsdaden pleegde, maar bij de familie is nooit bekend geworden wie zij was.

Zoals gezegd wist een dochter van Piet en Adriana Oomen nog het nodige over Cor te vertellen. Zo werd bekend dat Cor vaak ’s nachts op de fiets naar de Moerdijkbrug reed, een dikke dertig kilometer van Chaam. Zeker is dat niet, maar er wordt sterk vermoed dat Cor daar verzetswerk deed. Hij was er anti-Duits genoeg voor en hij was er niet de man naar om de Duitse bezetting voor zoete koek te slikken.

Het gezin Oomen nam met het onderbrengen van twaalf onderduikers een enorm risico. Je kon in die tijd voor zoiets zonder pardon tegen de muur worden gezet. Op 28 oktober 1944 zou aan die angstige tijd een eind komen, want toen werd de regio Breda bevrijd. Maar voor Cor Kleinjan duurde de oorlog net een dag te lang. Ook hier is het verhaal niet voor honderd procent eenduidig maar er is wel een behoorlijke reconstructie te maken. In de loop van die 28e oktober kwam Cor Kleinjan op een kinderfietsje zonder banden het erf van de boerderij van de familie Oomen op geracet. In grote opwinding. Wat was er gebeurd? In Chaam had hij ruzie gekregen met Duitsers, die waarschijnlijk op de terugtocht waren, maar die toch nog de kerktoren van Chaam wilden opblazen. Terug op de boerderij haalde hij de revolver tevoorschijn, die hij waarschijnlijk al langer verborgen hield. Eenmaal buiten zag hij de Duitsers waarmee hij ruzie had gehad. Hij wilde hen arresteren, lezen we in ergens in een later opgesteld document. Nabij de boerderij, op Landgoed Valkenberg ontstond een vuurgevecht. Cor werd dodelijk getroffen. Het schouwformulier vermeldt dat hij een schotwond in het voorhoofd had. Onbekend is of hij bewust of per ongeluk is neergeschoten en wie hem neerschoot is helemaal nooit bekend geworden.

Cor’s ontzielde lichaam lag uren lang op die splitsing op Landgoed Valkenberg waar het vuurgevecht had plaatsgevonden. Met nog elf onderduikers in huis was het voor de familie Oomen verstandig om even af te wachten. Pas later haalden zij Cor’s stoffelijk overschot op een ladder op. Zijn lichaam lag daarna nog geruime tijd in huis. Op die ladder en twee schragen. Cor Kleinjan werd aanvankelijk begraven op het Nederlands Hervormde Kerkhof van Chaam. Veel later werd hij herbegraven op het Ereveld Loenen.

Het lot van Cor Kleinjan is als dat van zo velen die de oorlog niet overleefden. Zo veel verhalen zijn vaag omdat je na al die jaren de volledige waarheid nauwelijks kan achterhalen. Wat niet wil zeggen dat je die verhalen niet moet doorvertellen. Cor Kleinjan haalde het bijna, terwijl we er van uit mogen gaan dat hij gedurende de oorlog de nodige risico’s had genomen (waarschijnlijk als verzetsman). Hij haalde het net niet omdat hij zijn verantwoordelijkheid nam als Nederlander ten opzichte van de Duitse bezetter. Hij stierf voor zijn land en voor zijn overtuiging. Dit verhaal wil eraan bijdragen dat hij niet wordt vergeten.