Cornelis Gerhard Anton de Kom

Anton de Kom Strijd tegen racisme en kolonialisme Anton de Kom is een Surinaamse antikoloniale schrijver, activist en verzetsheld. In 1934 publiceert hij zijn boek Wij slaven van Suriname, een aanklacht tegen racisme, uitbuiting en koloniale overheersing. Nog steeds wordt zijn boek veel gelezen, omdat het de koloniale machtsstructuren inzichtelijk maakt voor een groot publiek.Meer informatie via onderstaande link. Sluiten

Na de basis- en vervolgopleiding in zijn geboorteland volgde De Kom een cursus boekhouden. Hij kreeg daarna een kantoorbetrekking bij de firma Cooke en bij de Balata-Compagnie in Paramaribo. Door de contacten met balata-bleeders (rubber-tappers) werd hij zich bewust van de slechte werk- en leefomstandigheden van de arbeiders. Dit zou zijn verdere leven beïnvloeden. In 1920 kwam hij als werkend passagier aan boord van een schip naar Nederland. Als vrijwilliger was hij daarna een jaar in dienst bij het 2e Regiment Huzaren. Later werkte hij als assistent-accountant en vertegenwoordiger in koffie, thee en tabak. Naast zijn normale werkzaamheden ontwikkelde hij zich op politiek en literair gebied. De Kom hield lezingen over Suriname en schreef artikelen in ‘Links Richten’, een uitgave van een arbeiders-schrijvers-collectief.Op 6 januari 1926 trad hij in het huwelijk met Petronella Catharina Borsboom. Uit dit huwelijk werden vier kinderen geboren: Adolph, Cornelis, Antoine en Judith. In verband met ziekte van zijn moeder vertrok Anton de Kom in december 1932 per S.S. 'Van Rensselaer' met zijn gezin naar Suriname. Zijn activiteiten als raadsman (Adek) voor de allerarmsten in de kolonie werden door het toenmalige gezag als bedreigend ervaren. Hij werd op 4 februari 1933 gearresteerd en in Fort Zeelandia te Paramaribo gevangen gezet 'wegens pogingen het gezag omver te willen werpen'. Een demonstratie op 7 februari 1933 voor zijn vrijlating werd met geweld onderdrukt ten koste van twee doden en 22 gewonden. Op 10 mei 1933 werd Anton de Kom zonder vorm van proces op de boot gezet en verbannen naar Nederland.In januari 1934 verscheen het door hem geschreven boek ‘Wij slaven van Suriname’. Hieraan had hij zes jaar gewerkt. Zijn contacten met linkse schrijvers en kunstenaars zette hij voort en dit mondde uit in een strijd met het opkomende fascisme. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte hij mee aan het links georiënteerde illegale blad ‘De Vonk’ en de verspreiding ervan. Ook gaf hij Engelse les aan kinderen van enkele groenten- en fruitgrossiers met wie hij contacten onderhield. Engels was een verboden taal tijdens de oorlogsjaren, zodat hij zich kwetsbaar opstelde.Toen hij op 7 augustus 1944 zijn huis in de Johannes Camphuysstraat in Den Haag verliet werd hij door de Sicherheitsdienst (SD) opgewacht en gearresteerd. Vermoedelijk was dit een gevolg van verraad. In zijn tas vonden ze belastend materiaal. ’s Avonds volgde een huiszoeking bij de familie De Kom. In de woning ontdekten de Duitsers in een kast een aan de oudste zoon Adolph toebehorende kristalzender. Dit apparaat was voor de invallers meer dan voldoende bewijs dat De Kom zich bezighield met ondergrondse praktijken. Men is ook nog op zoek geweest naar wapens, maar die vonden ze niet. Na zijn aanhouding en verhoor brachten ze hem naar de gevangenis in Scheveningen. Via het kamp Vught, waar hij in 'De Bunker' terechtkwam, werd hij op 6 september 1944 bij de evacuatie van het kamp afgevoerd naar het concentratiekamp Sachsenhausen bij Berlijn, van daaruit volgde transport naar KZ Neuengamme en Ausenkommando Sandbostel. In het laatste kamp overleed hij.Zijn weduwe nam in 1982 het postuum aan hem toegekende Verzetsherdenkingskruis in ontvangst. In Amsterdam, Den Haag en Paramaribo werden straten naar Anton de Kom vernoemd. In Suriname werd een universiteit naar hem genoemd.'Sranan mijn vaderland, eenmaal hoop ik u weer te zien, op de dag waarop alle ellende uit u weggewist zal zijn'. (citaat uit Wij slaven van Suriname, A. de Kom).Na de vondst van de stoffelijke resten in 1960 vond de herbegrafenis plaats op het Ereveld Loenen. Sluiten